Wprowadzenie
Wiersz poleceń w systemie Linux jest jednym z najpotężniejszych narzędzi do interakcji z systemem operacyjnym. Umożliwia on wykonywanie poleceń, zarządzanie plikami, instalowanie oprogramowania i wiele innych działań.
Przykłady podstawowych poleceń
Poniżej znajdują się przykłady najczęściej używanych poleceń w systemie Linux:
# Sprawdzanie wersji systemu Linux
$ uname -r
# Lista plików i katalogów w bieżącym katalogu
$ ls -l
# Sprawdzanie użycia dysku
$ df -h
# Wyświetlanie zawartości pliku
$ cat /etc/hostname
Zaawansowane polecenia
Oto nieco bardziej zaawansowane polecenia, które są pomocne w administracji systemem:
# Wyszukiwanie pliku w systemie
$ find / -name "plik.txt"
# Sprawdzanie aktywności procesów
$ top
# Zakończenie procesu (zamiast procesu PID)
$ kill 1234
# Instalowanie oprogramowania (np. w systemie opartym na Debianie)
$ sudo apt-get install nazwa_pakietu
# Sprawdzanie statusu usługi
$ systemctl status nazwa_usługi
Polecenia związane z zarządzaniem użytkownikami
Linux pozwala na łatwe zarządzanie użytkownikami, zarówno w trybie interaktywnym, jak i za pomocą wiersza poleceń:
# Tworzenie nowego użytkownika
$ sudo useradd nowy_uzytkownik
# Zmiana hasła użytkownika
$ sudo passwd nowy_uzytkownik
# Usuwanie użytkownika
$ sudo userdel nowy_uzytkownik
# Dodawanie użytkownika do grupy
$ sudo usermod -aG nazwa_grupy nowy_uzytkownik
# Sprawdzanie listy użytkowników
$ cat /etc/passwd
Polecenia związane z plikami i katalogami
Manipulowanie plikami i katalogami jest podstawową funkcją w systemie Linux. Oto kilka przykładów:
# Kopiowanie pliku
$ cp plik1.txt plik2.txt
# Przenoszenie pliku
$ mv plik1.txt /sciezka/do/katalogu/
# Usuwanie pliku
$ rm plik.txt
# Tworzenie nowego katalogu
$ mkdir nowy_katalog
# Usuwanie pustego katalogu
$ rmdir pusty_katalog
Inne przydatne polecenia
W systemie Linux istnieje wiele innych narzędzi, które mogą okazać się bardzo pomocne:
# Sprawdzanie wykorzystania pamięci RAM $ free -h # Wyświetlanie systemowych logów $ dmesg # Sprawdzanie aktywności sieciowej $ netstat -tuln # Sprawdzanie konfiguracji IP $ ifconfig # Uruchamianie polecenia w tle $ polecenie & # Wykonywanie polecenia jako superużytkownik (root) $ sudo
Dlaczego warto znać wiersz poleceń?
Znajomość wiersza poleceń daje użytkownikowi dużą elastyczność i kontrolę nad systemem. Można szybciej wykonywać wiele zadań, zautomatyzować procesy i uzyskać dostęp do zaawansowanych funkcji, które nie zawsze są dostępne przez graficzne interfejsy użytkownika.